Liga Mistrzów

Pierwszy puchar poza jedną granicą

Pierwsze ogólnoeuropejskie zawody w piłce nożnej odbyły się już w 1897 roku. Właśnie wtedy powstał Challenge Cup, w którym toczyła się rywalizacja pomiędzy klubami z Austro-Węgier, które na innym szczeblu nie mogły grać między sobą.

Challenge Cup trwał do roku 1911. Jego ostatni zwycięzcy, Wiener Sportklub z Austrii, zatrzymali trofeum w swojej gablocie. W międzyczasie, w latach 1909 i 1911 rozgrywał się również puchat Sir Thomasa Liptona w Turynie. Udział w nim wzięły kluby z Włoch, Szwajcarii, Niemiec i Anglii.

Challenge Cup jest uznawany za prekursora pierwszych ogólnoeuropejskich rozgrywek Mitropa Cup, który zaczął być rozgrywany po upadku Cesarstwa Austro-Węgier po I wojnie światowej. W tym czasie w Europie powstało wiele lig krajowych, aż w końcu w 1927 roku zdecydowano się stworzyć turniej, w którym zmierzą się drużyny z różnych krajów. Był nim właśnie Mitropa Cup.

W tym turnieju udział brały kluby z krajów takich jak: Jugosławia, Węgry, Włochy, Szwajcaria, Czechosłowacja, Austria oraz Rumunia. Po II wojnie światowej puchar zmienił swoją nazwę na Zentropa. Rozgrywki dotrwały aż do 1992 roku, a upadły z powodu zmniejszającego się prestiżu oraz działań wojennych w Jugosławii.

Europa zaczyna grać między sobą - inspiracja rozgrywkami z Ameryki Południowej

Pierwsza idea stworzenia rozgrywek dla mistrzów lig krajowych w Europie narodziła się w 1930 z inicjatywy szwajcarskiego klubu Servette. Coupe des Nations, bo tak nazywał się ten puchar, jest przez niektórych uważany za poprzednika Ligi Mistrzów UEFA.

W Coupe des Nations udział wzięli mistrzowie: Austrii, Francji, Włoch, Holandii, Hiszpanii, Szwajcarii, Belgii, Czech, Niemiec i Węgier. Pierwsze trofeum zostało zdobyte przez węgierski Újpest, który w finale pokonał Slavię Praga 3:0. Niestety, puchar został zorganizowany tylko raz i nie został wznowiony przez problemy finansowe.

Ważnym bodźcem do zorganizowania pierwszego poważnego turnieju międzynarodowego w Europie było powstanie Copa Libertadores, czyli południowoamerykańskiego odpowiednika znanej nam Ligi Mistrzów. Turniej za oceanem został zorganizowany w 1948 roku jako Campeonato Sudamericano de Campeones.

Jeden z francuskich dziennikarzy, Jaques Ferran, przebywał wtedy w Chile i zafascynował się pomysłem uruchomienia takich rozgrywek. Po powrocie do Francji przedstawił ten pomysł w redakcji "L'Equipe", a jej redaktor naczelny, Gabriel Hanot, przekazał go dalej do europejskiej federacji piłkarskiej. Obaj panowie chcieli podążyć za przykładem z innego kontynentu i dziś są uważani za ojców-założycieli pierwszego Pucharu Europy.

Latem 1953 roku jedna z angielskich drużyn poprzez swoje sukcesy na arenie międzynarodowej dała kolejny impuls do stworzenia rozgrywek zrzeszających kluby z różnych krajów. Zespół Wolverhampton Wanderers rozegrał mecz z drużyną złożoną z południowoafrykańskich piłkarzy i wygrał go. Był to początek passy zwycięstw w różnych zakątkach świata - w Argentynie, Związku Radzieckim oraz na Węgrzech. „Wilki” po kolejnych wygranych zostały ogłoszone przez angielską prasę oraz ich ówczesnego menedżera, Stana Cullisa, najlepszą drużyną świata. Dla Gabriela Hanota była to jeszcze większa motywacja, aby zorganizować rozgrywki interkontynentalne, które rozstrzygną tę kwestię.

Puchar Europy - wstęp do tego, co znamy dziś

W kwietniu 1955 podczas komisji utworzenie Pucharu Europy zostało już oficjalnie zatwierdzone, a jego inauguracyjna edycja odbyła się już w następnym sezonie.

Pierwszych pięć edycji Pucharu Europy to całkowita dominacja Realu Madryt. Zespół z Hiszpanii wygrał wszystkie te edycje i dopiero potem dwa tytuły z rzędu zdobyła Benfica. Rok później również awansowała do finału, ale szala zwycięstwa przechyliła się na włoską stronę: 3 kolejne puchary zdobywały ekipy z Mediolanu: Milan i 2 razy Inter.

Zbliżały się powoli wielkie lata holenderskiej piłki, ale w międzyczasie mistrzami Europy zostawały jeszcze: Real Madryt, Celtic Glasgow, Manchester United i Milan. Kolejne 4 lądowały już natomiast u drużyn z Eredivisie. Najpierw triumfował Feyenoord Rotterdam, po czym aż 3 trofea z rzędu zdołał wywalczyć Ajax Amsterdam.

Po sukcesach drużyn z Holandii przyszła pora na Niemcy, a konkretnie na Bayern Monachium, który podobnie jak Ajax nie zatrzymał się na swoim pierwszym mistrzostwie, tylko od razu zdobył 3 z rzędu. Działo się to już w połowie lat 70-tych. W jednym z finałów rywalem Bawarczyków było Leeds United. Niemcy pokonali Anglików 2:0. Po spotkaniu pojawiały się głosy, że Bayern wygrał dzięki korupcji, ale niczego mu wtedy nie udowodniono. Na miano najlepszego klubu Europy musieli czekać aż 25 lat - do 2001 roku.

W 1976 roku rozpoczęła się niezwykła, sześcioletnia passa zwycięstw angielskich drużyn. W tym czasie trofea między sobą podzieliły: Liverpool FC (3 razy), Nottingham Forest (2 razy) oraz Aston Villa (1 raz).

Najsilniejsze ligi w historii Pucharu Europy i Ligi Mistrzów zdominowały te rozgrywki tak mocno, że jedynie 3 kraje mogą pochwalić się tym, że ich reprezentant zwyciężył w nich tylko raz. Wspomniany Celtic ze Szkocji wygrał w 1967 roku, rumuńska Steaua Bukareszt w 1986, a jugosławsiański Red Star Belgrad w 1991.

W roku 1992 swój pierwszy Puchar Europy wygrała Barcelona trenowana przez Johana Cruyffa. Holender był trzecim, który wygrał to trofeum zarówno jako piłkarz (z Ajaxem Amsterdam), jak i szkoleniowiec. Jego Barçę nazwano mianem „Dream Teamu”, czyli „Drużyny Marzeń”. Z Pepem Guardiolą w składzie „Bordowo-Granatowi” pokonali na stadionie Wembley Sampdorię wynikiem 1-0, a jedynego gola bezpośrednio z rzutu wolnego dla zwycięzców zdobył Ronald Koeman.

Powstanie Ligi Mistrzów - najbardziej prestiżowych rozgrywek na świecie

Rok po zwycięstwie Barçy rozgrywki zostały przemianowane na UEFA Champions League. Liga Mistrzów terminarz od samego początku ustalała począwszy od fazy grupowej, a następnie play-off tak, jak ma to miejsce do tej pory.

W rozgrywkach takich jak Liga Mistrzów wyniki popularności zawsze były niezwykle wysokie. Rozgrywki nigdy nie straciły na swojej popularności, a większość osób uważa, że jest to najważniejszy możliwy do zdobycia puchar w klubowej piłce. Puchar międzynarodowy znacznie różni się systemem od wszystkich rozgrywek krajowych. W turnieju takim jak Liga Mistrzów statystyki w fazie play-off mają znaczenie, ale drugorzędne względem pozostałych lig.

Bramka strzelona na wyjeździe w tych rozgrywkach, począwszy od ⅛ finału, liczy się bardziej, niż gol zdobyty na własnym stadionie. Jeżeli w dwumeczu obie drużyny trafiały do bramki rywali w takiej samej ilości, awansuje ta, która częściej dokonywała tego na obcym terenie. Tylko w przypadku dwóch takich samych wyników w jednym i drugim spotkaniu następuje po nich dogrywka.

Pierwszym zwycięzcą Ligi Mistrzów był francuski Olympique Marsylia, który pokonał w Monachium Milan wynikiem 1-0. Jednak od 1996 roku puchar trafiał do przedstawicieli jedynie 4 krajów: Anglii, Hiszpanii, Włoch oraz Niemiec. Jedyny wyjątek miał miejsce w roku 2004, kiedy triumfowało FC Porto pod kierunkiem Jose Mourinho.

Od roku 2014 do 2018 (5 edycji) puchar nieprzerwanie należy do hiszpańskich drużyn - Real Madryt wygrał w tym czasie aż czterokrotnie i wyśrubował swój rekord do 13 tytułów, a jednokrotnie przypadł on FC Barcelonie, dla której był on 5. w jej historii.

Liga Mistrzów mecze rozgrywa na terenie całego kontynentu. Ilość miejsc na przedstawicieli danego kraju zależy jednak od renomy i poziomu piłkarskiego danej ligi. Przykładowo: o Puchar Europy walczą aż 4 drużyny z Hiszpanii lub Włoch, a tylko jeden klub z polskiej Ekstraklasy może wziąć udział w fazie grupowej pod warunkiem, że wygra eliminacje przed rozpoczęciem kolejnej edycji.