Ligue 1 - Liga Francuska

Skończyło się na strachu - pierwsza profesjonalna liga we Francji

Profesjonalna liga piłki nożnej we Francji nie istniała aż do 1930 roku, kiedy Krajowa Rada Francuskiej Federacji Piłki Nożnej przegłosowała wynikiem 128:20 jej założenie. Za ojców pierwszych poważnych rozgrywek w tym kraju uznaje się Georgesa Bayrou, Emmanuela Gambardella i Gabriela Hanota, który jest znany głównie z tego, że kilka lat wcześniej wyszedł z inicjatywą utworzenia Pucharu Europy (pierwszych klubowych rozgrywek rozgrywanych w całej Europie) oraz plebiscytu Złotej Piłki - nagrody dla najlepszego piłkarza roku.

Liga francuska mecze zaczęła rozgrywać 2 lata później, czyli od roku 1932. Jej pierwotny skład zawierał 20 klubów. Zostały one wybrane według 3 głównych kryteriów:

-Dobre wyniki sportowe osiągane w przeszłości, kiedy piłka nożna we Francji miała charakter amatorski
-Stabilna sytuacja finansowa klubu
-Posiadanie w swojej kadrze 8 profesjonalnych piłkarzy

We francuskiej piłce nożnej początkowo nastała panika. Kluby bały się zmiany statusu na oficjalny rozgrywek. Wiedziały, że łączy się to również z dużymi kosztami i ryzykiem bankructwa. Niektóre z nich uważały wymienione kryteria za zbyt trudne do spełnienia. Ostatecznie w pierwszej edycji rozgrywek, które dziś znamy jako Ligue 1 tabela składała się z 20 drużyn.

W pierwszym sezonie 1932/33 mistrzem Francji został istniejący pod tą nazwą do 1944 roku Olympique Lillois. Wcześniej klub ten wygrał również amatorskie rozgrywki w sezonie 1913/14. Dziś drużyna ta jest znana pod nazwą Lille OSC.

W pierwszym sezonie ligi francuskiej wzięło udział 20 drużyn, które zostały podzielone na dwie grupy po 10 w każdej. Zwycięzca grupy A w finale w maju mierzył się z najlepszą drużyną grupy B. Olympique Lillois początkowo miał zmierzyć się z FC Antibes, ale ostatecznie ich rywalem był AS Cannes, które zajęło 2. miejsce. Wszystko dlatego, że Antibes został zdyskwalifikowany przez władze ligi i niedopuszczony do udziału w meczu finałowym. Zamieszanie zostało spowodowane podejrzeniami o korupcję.

Reformy i przerwa w lidze francuskiej

Francuski Związek już po pierwszym sezonie zdecydował się na dość wyraźne zmiany w systemie rozgrywek. Liczba drużyn została zredukowana do 14, ale nie zawierała już dwóch oddzielnych grup. Wtedy nastąpiła też pierwsza zmiana nazwy ligi: National został przemianowany na Division 1.

System spadków i awansów został wprowadzony od następnego sezonu. Skład ligi został również zwiększony o 2 kluby i od tej pory w rozgrywkach brało udział 16 zespołów. To kryterium na początku istnienia ligi było bardzo zmienne i w tym kształcie również nie utrzymało się zbyt długo, bo do wybuchu II wojny światowej i sezonu 1938/39.

Do czasu zawieszenia rozgrywek na 6 lat w wyniku II wojny światowej mistrzami Francji zostawały takie drużyny jak: Sete i Sochaux (po 2 razy), RCF Paris i Olympique Marsylia.

Podczas wojny na terenie Francji odbywały się rozgrywki piłkarskie, które nie są jednak uznawane za oficjalne. Kluby grały w regionalnych ligach: północnej i południowej.

Rywalizacja o mistrzostwo Francji wróciła od sezonu 1945/46. Co ciekawe, pierwszym powojennym zwycięzcą zostało Lille OSC, czyli ten sam klub, który pod nazwą Olympique Lillois wygrał pierwszy oficjalny tytuł mistrzowski. Tym razem liczba drużyn w tabeli ligowej wynosiła 18. Zmiana w tym układzie nastąpiła dopiero po 20 latach, czyli w roku 1965.

Najlepsze kluby przed zmianą wieku 

Jeden z dwóch klubów, które w historii zarówno profesjonalnej, jak i amatorskiej piłki we Francji najwięcej razy wygrały tytuł mistrzowski to Saint Etienne. Rekordziści zdobyli aż 10 pucharów, a pierwszy z nich został dodany do gabloty dopiero w 1957 roku. „Les Verts” znacznie zdominowali krajowe rozgrywki w latach 1964-1976. Podczas tych 12 sezonów na najwyższym stopniu podium stawali aż 8 razy. Jeszcze jeden, a zarazem ostatni, tytuł w swojej historii zdobyli w 1981 roku.

Jedyną drużyną, która w XX wieku nawiązała walkę z Saint Etienne był Olympique Marsylia - zdobywcy 9 tytułów mistrzowskich. Najlepsze w Ligue 1 wyniki pod kątem wygrywania pucharów miały właśnie te 2 kluby. W 1994 roku Marsylia miała niepowtarzalną szansę na zaokrąglenie swojego dorobku. W lidze zajęła wtedy 1. miejsce, ale trofeum zostało jej odebrane przez skandal korupcyjny. Klub wygrywał wtedy ligę nieprzerwanie od 1989 roku, zdobyty puchar mógł być dla nich 5. z rzędu.

Nowe millenium - dominacja Lyonu i PSG 

Przed 2001 rokiem oprócz Saint Etienne i Marsylii najwięcej tytułów wywalczyły Nantes i AS Monaco - kolejno 7 i 8. Jednak od tej pory na dłuższy czas ligowa dominacja należała do Olympique Lyon. Klub ten swoje pierwsze mistrzostwo Francji zdobył w 2002 roku i przez 7 lat nieprzerwanie nikt nie potrafił odebrać mu miejsca na czele tabeli. W międzyczasie, od sezonu 2002/03 rozgrywki zmieniły swoją nazwę z Primere Division na Ligue 1 terminarz której nadal składał się z 38 kolejek.

Passa Lyonu trwała do roku 2008, kiedy w końcu mistrzostwo Francji udało się wywalczyć drużynie Bordeaux. Rok później zwyciężył Olympique Marsylia, doganiając tym samym Saint Etienne w liczbie zdobytych tytułów. Były to lata, kiedy mistrzowie Ligue 1 byli najbardziej zróżnicowani biorąc pod uwagę wszystkie najlepsze ligi europejskie. Przez 6 sezonów z rzędu puchar za każdym razem wygrywała inna drużyna: Olympique Lyon, Bodreaux, Olympique Marsylia, Lille, Montpellier i Paris Saint-Germain.

Od sezonu 2012/13 swoją zwycięską passę rozpoczęło Paris Saint-Germain. Klub ze stolicy został 2 lata wcześniej kupiony przez katarskiego biznesmena Nassera Al-Khelaifi i zasilony ogromnymi pieniędzmi. Stał się tym samym hegemonem ligi francuskiej i od roku 2013 do 2018 wygrał ją aż 5 razy. Tylko w sezonie 2016/17 lepsze okazało się AS Monaco.

Najlepsi we Francji

W najwyższej klasie rozgrywkowej we Francji do tej pory udział wzięło 77 klubów. Jednak żadnemu z nich w swojej historii nie udało się uniknąć spadku. Najwięcej sezonów w ekstraklasie spędził Olympique Marsylia.

Pod względem liczby występów w historii ligi francuskiej przewodzi bramkarz Mickaël Landreau. W latach 1997-2014 zagrał 618 meczów w barwach: Nantes, Paris Saint-Germain, Lille i Bastii.

Najwięcej goli zdobył natomiast Delio Onnis. Argentyńczyk w 449 meczach w lidze francuskiej strzelił aż 299 bramek dla: AS Monaco, Reims, Tours i Toulon.