Polska - skład, statystyki, transfery, mecze

Powstanie PZPN-u i reprezentacji Polski

Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyzn powstała w 1919 roku, czyli wtedy, kiedy narodził się również PZPN. Koncepcja utworzenia drużyny narodowej pojawiła się na założycielskim zgromadzeniu federacji w Warszawie. Za pierwszy poważny cel obrano wtedy udział na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1920 roku w Antwerpii.

Pierwszym trenerem polskiej kadry został sprowadzony specjalnie na tę okoliczność amerykański żołnierz, George Henry „Chris” Burford. W kwietniu 1920 roku w Krakowie Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich zorganizował pierwsze zgrupowanie reprezentacji olimpijskiej i wyselekcjonował najlepszych piłkarzy.

Trzon ówczesnej reprezentacji stanowili zawodnicy z klubów lwowskich i krakowskich. Oprócz nich do kadry dostali się piłkarze z Warszawy, Łodzi i Poznania. Po kilku pierwszych treningach kadra olimpijska rozegrała dwa mecze kontrolne przeciwko reprezentacji Lwowa. Drużyna rywali składała się z zawodników grających w klubach z tego miasta, ale niepowołanych do reprezentacji Polski. Spotkania zakończyły się zwycięstwami kadry, 6:2 i 12:1.

Drużyna była coraz bardziej zgrana i zaczęła już planować pierwsze towarzyskie mecze z reprezentacjami Węgier, Czechosłowacji i Austrii. Miały one za zadanie przetestować formę Polaków przed Igrzyskami Olimpijskimi.

Niestety, 12 lipca 1920 roku władze Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich podjęły decyzję o rezygnacji z udziału w turnieju. Było to spowodowane wojną polsko-bolszewicką. Przez trudną sytuację polityczną nie doszło nawet do zaplanowanych wcześniej meczów towarzyskich.

Pierwszy oficjalny mecz „Biało-czerwonych"

W 1921 roku Polska rozegrała jeszcze kilka meczów z reprezentacjami miast Bielska-Białej, Krakowa i Lwowa. Wszystkie trzy spotkania zostały przez nią wysoko wygrane. Oficjalny debiut na arenie międzynarodowej miał miejsce 18 grudnia 1921 w Budapeszcie. Mecz z Węgrami zakończył się porażką 0:1, a jedyną bramkę strzelił Jeno Szabo.

Rewanż miał miejsce w maju przyszłego roku. Mecz odbył się na stadionie Cracovii w stolicy Małopolski. Było to pierwsze oficjalne spotkanie polskiej reprezentacji we własnym kraju. Reprezentacja Polski mecze z Węgrami przegrała zarówno u siebie, jak i w Budapeszcie, gdzie padł wynik 0:3.

Pierwsze zwycięstwo Polaków miało miejsce już 12 dni później. Na stadionie w Sztokholmie pokonaliśmy Szwecję 2:1. Premierowego gola dla reprezentacji zdobył wtedy Józef Klotz. Drugie trafienie dorzucił Józef Grabień.

Polski debiut na dużym turnieju miał miejsce 26 maja 1924 roku. To, co nie udało się cztery lata temu, doszło do skutku teraz. Reprezentacja wzięła udział w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu. Ta przygoda nie trwała jednak długo. Drużyna rozegrała tylko jedno spotkanie i odpadła już na etapie eliminacji, ponieważ przegrała z Węgrami aż 0:5.

Taktyka w piłce nożnej znacznie różniła się wtedy od tej, jaką preferuje się dziś. Reprezentacja Polski zagrała wtedy formacją 2-3-4-1, a jej trenerem był Węgier, Gyula Biro. To spotkanie na stadionie w Paryżu obejrzało 3578 widzów.

„Orły" debiutują na dużej imprezie

W 1933 roku nasza drużyna po raz pierwszy w historii wzięła udział w eliminacjach do Mistrzostw Świata, które miały odbyć się rok później. Rywalem Polski była mocna Czechosłowacja, która w pierwszym spotkaniu w Warszawie zwyciężyła 2:1. Do rewanżu w Pradze, z powodu zakazu wydanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych z Józefem Beckiem na czele, już nie doszło. W wyniku tego na włoski Mundial w 1934 roku pojechała Czechosłowacja i zajęła tam 2. miejsce.

Przed następnym Mundialem, który miał się odbyć w 1938 roku we Francji, na etapie eliminacji Polska musiała zmierzyć się z Jugosławią. Wyjazdowy mecz skończył się porażką 0:1, ale wcześniej w Warszawie drużyna pokonała rywala aż 4:0 i po raz pierwszy zapewniła sobie awans na Mistrzostwa Świata.

Pierwsze spotkanie na Mundialu Polska rozegrała 5 czerwca 1938 na Stade de la Meinau w Strasburgu. Rywalem była wtedy Brazylia. Mimo czterech goli zdobytych przez Ernesta Wilimowskiego, zespół z Ameryki Południowej wyszedł zwycięsko. Mecz w ramach ⅛ finału zakończył się wynikiem 6:5, a o jego rezultacie zadecydowała dogrywka. Po regulaminowym czasie obie strony miały na koncie po 4 gole.

W okresie międzywojennym kadra osiągała największe sukcesy pod wodzą trenera Józefa Kałuży. W 1936 roku zdobyła 4 miejsce na turnieju olimpijskim w Berlinie. Najlepszym piłkarzem reprezentacji był Ernest Wilimowski, który w 22 meczach zdobył 21 goli. Jego strzelecki wyczyn z meczu z Brazylią na Mundialu nie został powtórzony aż do 1994 roku.

Dalsze rozgrywki piłkarskie z udziałem reprezentacji Polski zostały wstrzymane przez wybuch II wojny światowej.

Powrót po wojnie i awans na Mundial

W pierwszym meczu po II wojnie światowej Polska przegrała w Oslo z Norwegią 1:3. Pierwszy duży sukces po powrocie do piłki kadra osiągnęła 18 kwietnia 1948 roku. Pokonała wtedy bardzo silny zespół Czechosłowacji wynikiem 3:1.

Niedługo później Polska doznała najwyższej porażki w swojej historii. Stało się to 26 czerwca 1948 roku w Kopenhadze. „Biało-czerwoni” przegrali z Danią 0:8, a jedyny mecz w kadrze rozegrał wtedy Kazimierz Górski.

W najbliższych latach polska reprezentacja nie rozgrywała zbyt wielu znaczących meczów. Pierwsze spotkanie o wysoką stawkę miało miejsce z okazji Igrzysk Olimpijskich 1952 w Helsinkach. Przeciwnikiem Polaków była Dania, która wygrała 2:1 i wyeliminowała „Biało-czerwonych”.

Na początku września 1963 roku Polska wygrała z Norwegią aż 9:0. Przez kolejnych 45 lat było to jej najwyższe zwycięstwo w historii.

W eliminacjach do Mistrzostw Świata 1970 reprezentacja Polski miała w składzie takich piłkarzy jak Kazimierz Deyna czy Włodzimierz Lubański. Mimo to nie udało się wywalczyć awansu na pierwszy z meksykańskich Mundiali. Zamiast nas, z grupy wyszły Holandia i Bułgaria.

Od pierwszego dnia grudnia 1970 roku Polska miała nowego selekcjonera, który jest dziś znany jako najwybitniejszy trener w historii kadry. Stery nad drużyną narodową objął Kazimierz Górski, za którego kadencji osiągała ona swoje największe sukcesy.

„Orły Górskiego" - kadencja legendarnego selekcjonera

Reprezentacja Polski wyniki zaczęła osiągać dopiero od 1972 roku. Podopieczni Górskiego wywalczyli wtedy awans na Igrzyska Olimpijskie w Monachium. W pierwszej fazie turnieju pokonali Ghanę, Kolumbię i NRD.

W drugiej fazie Polska najpierw zremisowała z Danią i czekał ją ważny mecz z ZSRR. W tym spotkaniu rywale jako pierwsi zdobyli gola, ale dzięki dobrej grze w ostatnich 20 minutach, Polska zdołała odrobić straty i wygrać. Bramki w tym meczu strzelali Kazimierz Deyna i Zygfryd Szołtysik. Trzecie spotkanie zakończyło się wysokim zwycięstwem 5:0 nad Marokiem. Polska przypieczętowała sobie tym samym awans do finału.

W ostatnim meczu na podopiecznych Górskiego czekali Węgrzy. Finał rozegrany 10 września zakończył się zwycięstwem 2:1 i zdobyciem pierwszego złotego medalu Igrzysk Olimpijskich przez reprezentację Polski. Królem strzelców turnieju z 9 zdobytymi golami został Kazimierz Deyna.

Po powrocie z Monachium piłkarze zostali odznaczeni złotymi odznakami PZPN, a 10 września stał się „Dniem polskiego piłkarza”.

W 1974 roku kadra wzięła udział na Mistrzostwach Świata w Niemczech. Reprezentacja Polski terminarz na tym turnieju miała bardzo trudny. „Biało-czerwoni” wyszli z grupy, w której mierzyli się z Argentyną, Włochami i Haiti.

W drugiej rundzie Polacy wyszli z grupy z drugiego miejsca, a ustąpili tylko gospodarzom. Dalsze lokaty zajęły Szwecja i Jugosławia. RFN dostała się wówczas do finału, a Polska zagrała o 3. miejsce z Brazylią.

Drużyna Górskiego okazała się lepsza od „Canarinhos”. Polacy wygrali 1:0 za sprawą bramki Grzegorza Laty i wywalczyli pierwszy w swojej historii medal na Mistrzostwach Świata. Strzelec jedynego gola w tym spotkaniu łącznie w całym turnieju zdobył ich aż 7 i został dzięki temu królem strzelców Mundialu w 1974 roku. Na drugim miejscu, z 5 trafieniami znalazł się natomiast Andrzej Szarmach.

Na Igrzyska Olimpijskie w 1976 roku w Montrealu, Polacy jechali jako obrońcy tytułu. Na tej imprezie ponownie udało się wywalczyć medal, ale musieli zadowolić się srebrem. Na tej imprezie zadebiutował Zbigniew Boniek, a Andrzej Szarmach z 5 golami na koncie został królem strzelców. Finał z Niemcami został przegrany wynikiem 1:3.

Po Igrzyskach w Montrealu, Kazimierz Górski postanowił odejść ze stanowiska trenera kadry, a jego następcą został Jacek Gmoch, który do tej pory pracował jako asystent selekcjonera.

Gmoch, Piechniczek i Strejlau - upadki i wzloty reprezentacji Polski

Na pierwszym poważnym turnieju, którym były Mistrzostwa Świata 1978 w Argentynie, drużyna Jacka Gmocha zdołała awansować do drugiej fazy. Trafiła tam do grupy z Argentyną i Brazylią. Ci rywale okazali się dla Polaków zbyt silni.

Po tym turnieju z polską kadrą pożegnał się trener Jacek Gmoch oraz piłkarze tacy jak Kasperczak, Gorgoń i Deyna. Do objęcia posady selekcjonera wybrany został Ryszard Kulesza, którego kadencja również trwała krótko, bo zaledwie 2 lata. Jednym z liderów naszej drużyny stał się wtedy Zbigniew Boniek.

Kulesza pożegnał się z posadą, ponieważ w 1980 roku wdał się w konflikt z piłkarzami. Jego obowiązki przejął Antoni Piechniczek i to właśnie on poprowadził drużynę w dalszych meczach eliminacji do Mundialu 1982. Reprezentacja Polski wywalczyła sobie awans na turniej do Hiszpanii i odniosła na nim kolejny wielki sukces.

Podopieczni Piechniczka jako druga drużyna w historii polskiej piłki zdobyła medal na Mistrzostwach świata. Polska wygrała grupę w drugiej fazie turnieju, gdzie jej rywalami byli ZSRR i Belgia. Awansowała tym samym do półfinału, w którym trafiła na lepszych Włochów. Mecz zakończył się porażką 0:2.

W meczu o 3. miejsce Polska wygrała z Francją 3:2. Bramki dla „Biało-czerwonych” strzelali Szarmach, Majewski i Kupcewicz.

W 1989 roku selekcjonerem polskiej kadry został Andrzej Strejlau, ale nie udało mu się wywalczyć awansu na Mundial w 1990 roku. Duży sukces polskiej piłki miał miejsce 2 lata później. Na Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie po raz pierwszy zostały wystawione drużyny młodzieżowe. Polacy pod kierunkiem Janusza Wójcika awansowali do finału, gdzie przegrali z Hiszpanią 2:3.

Andrzejowi Strejlauowi nie udało się wraz z drużyną awansować na kolejny Mundial w 1994 roku, w wyniku czego podał się do dymisji.

W 1996 roku selekcjonerem ponownie został Antoni Piechniczek. Jego druga kadencja była już o wiele mniej udana od pierwszej. Selekcjonerowi nie udało się wywalczyć awansu na Mundial w 1998 roku i pożegnał się ze stanowiskiem zwaśniony z kilkoma piłkarzami pierwszego składu.

Wielkie rozczarowania w Azji, Niemczech i Austrii

Polsce udało się wywalczyć udział na Mistrzostwach Świata dopiero w 2002 roku. Nie był to jednak udany występ. W Korei i Japonii w grupie trafiliśmy na reprezentacje Portugalii, Stanów Zjednoczonych i Korei Południowej. Pierwsze spotkanie z gospodarzami zostało przegrane 0:2. Później w meczu ostatniej szansy ulegliśmy 0:4 Portugalii. Reprezentacja Polski statystyki poprawiła dopiero w ostatnim, wygranym 3:1 meczu z USA. Nie uchroniło jej to jednak przed zajęciem ostatniego miejsca w grupie.

Porażką zakończyły się również 2 kolejne turnieje. Zarówno na Mistrzostwach Świata 2006 w Niemczech, jak i na Euro 2008 w Austrii i Szwajcarii, Polakom nie udało się wyjść z grupy. Trenerami kadry byli wtedy Paweł Janas, a później Leo Beenhakker.

Klęska na Euro 2012 i ratunek Adama Nawałki

Rok 2012 miał być wyjątkowy dla polskiego sportu. Pierwszy raz w historii międzynarodowa impreza miała odbyć się w naszym kraju. Euro 2012 odbyło się w Polsce i na Ukrainie. Nasza reprezentacja trafiła do pozornie nie najtrudniejszej, ale równej grupy z Grecją, Rosją i Czechami. W ostatnim spotkaniu przegrała jednak z reprezentacją czeską i tym samym pogrzebała swoje nadzieje na awans. Po tej klęsce Franciszek Smuda został zwolniony ze stanowiska selekcjonera, a zastąpił go Waldemar Fornalik.

Już w następnym roku prezes PZPN-u Zbigniew Boniek poinformował, że nowym selekcjonerem Polski zostanie Adam Nawałka. To właśnie jemu przypadło pozbierać drużynę i powalczyć o awans na Euro 2016 we Francji.

Kadencja Nawałki była najlepszym czasem dla reprezentacji Polski od czasów pierwszej kadencji Antoniego Piechniczka. „Biało-czerwoni” awansowali do ćwierćfinału Mistrzostw Europy i byli bardzo bliscy zdobycia medalu. O porażce z Portugalią zadecydowała jednak seria rzutów karnych, w której lepsi okazali się nasi rywale.

Sukces z 2016 roku pozwolił Adamowi Nawałce na poprowadzenie kadry również na Mundialu w Rosji 2 lata później. Polska trafiła do grupy z Senegalem, Kolumbią i Japonią. Zdołała zdobyć w niej tylko 3 punkty i nie wywalczyła awansu do fazy pucharowej. Po tej imprezie Nawałka pożegnał się z posadą selekcjonera, a jego następcą ogłoszony został Jerzy Brzęczek. Nowy trener poprowadził Polskę w pierwszej edycji Ligi Narodów, ale nie udało mu się wygrać grupy i kadra od razu spadła do niższej dywizji.

Najlepsi w reprezentacji Polski

Najlepszym strzelcem w historii reprezentacji Polski jest Robert Lewandowski. Napastnik w 2018 roku prześcignął Włodzimierza Lubańskiego. Aktualnie jego dorobek w kadrze wynosi 55 bramek.

Najwięcej razy z orzełkiem na piersi zagrał natomiast Jakub Błaszczykowski. Skrzydłowy i wieloletni kapitan rozegrał w narodowych barwach 105 meczów.

Najmłodszym piłkarzem i strzelcem „Biało-czerwonych” jest natomiast Włodzimierz Lubański. Napastnik zdobył bramkę w swoim debiucie, mając 16 lat i 188 dni. Jest to również zawodnik, który grał dla Polski najdłużej. Jego staż trwał 17 lat i 21 dni.